Ấm Tử Sa Bằng Lan

Tác phẩm: Bằng Lan 凭栏 - Nghệ Nhân: Tôn Hải

Chất đất: Đoàn nê phối Tử Nê

Dung tích: 130cc

Tác phẩm là sự biểu đạt tự nhiên của toàn bộ trải nghiệm sống và thẩm mỹ của Tôn Hải.

Lan "栏" Lan can, có thể xem là một trong những phát minh thi vị nhất của người xưa chia trời đất vô biên thành khoảng lặng hữu hình, nơi con người có thể tạm dừng bước, lặng ngắm và suy tư.

Chiếc ấm mang tên Bằng Lan “凭栏” , đưa hình ảnh ấy vào tạo hình tử sa một cách kín đáo mà đầy dụng ý. Lan can hữu hình kết nối với cảm xúc vô hình, tạo nên một không gian gợi mở nơi cửa sổ, bàn trà không hiện rõ ràng, nhưng đủ sức khơi dậy trí tưởng tượng của người thưởng lãm. Không cần phô bày, chỉ bằng một vài đường nét chừng mực, chiếc ấm đã truyền tải tinh thần thẩm mỹ thâm trầm và hàm súc của văn hóa phương Đông nơi ý tại ngôn ngoại, cảnh trong vật ngoài, lặng lẽ mà sâu xa.

Thân ấm dáng dẹt, phần vai tạo hình đầy đặn, cân đối. Tại điểm chuyển tiếp giữa thân và đáy ấm, nghệ nhân khéo léo xử lý bằng đường gân nổi nhẹ, giúp tổng thể chiếc ấm trở nên hài hòa, khí vận nội tụ. Từng chi tiết nhỏ không chỉ phục vụ thị giác, mà còn nâng đỡ khí phong thái nội ẩn của toàn thể tác phẩm.

Bốn chân nổi bật lộ rõ thiết kế hình học như một chiếc bàn, một chiếc ghế, một chiếc án, không chỉ là một cấu trúc đỡ nâng, mà còn là góc nhỏ trong không gian sống của văn nhân xưa nơi đặt bút, kê sách, pha trà, ngẫm đạo. Đối với người thưởng ấm hôm nay, đó có thể là bất kỳ hình ảnh nào hiện lên trong tâm tưởng: một góc tĩnh tại, một phần ký ức, hay đơn giản chỉ là sự an yên lặng lẽ giữa dòng đời vội vã.

Những hạt cát tô điểm như những hạt sao bên ngoài khung cửa sổ, khói trà lững lờ, ánh sao rực rỡ trong một gian tiểu thất nép bên cửa sổ, người thưởng trà tựa lan can lặng nhìn vũ trụ vận hành trong tĩnh lặng. Sao trời làm bạn, hương trà âm thầm lan tỏa giữa không gian ấy, mỗi khoảnh khắc thưởng lãm đều là sự kết hợp của tĩnh tâm và mỹ cảm nơi trà không chỉ là thức uống, mà trở thành cánh cửa mở ra thế giới nội tâm sâu thẳm.

Hình dáng hữu hạn, nhưng cảm xúc thì vô cùng bởi mỗi ánh nhìn đều mang theo một thế giới riêng biệt.

Núm ấm dạng tròn dẹt hài hòa với thân ấm, tạo nên tổng thể cân đối và trầm ổn. Dưới chóp núm dạng trụ thấp, lan tỏa nhẹ một đài núm hình tròn chi tiết được trang trí kỹ thuật rải cát, tạo nên hiệu ứng thị giác tinh tế. Lớp rải cát này đồng thời tạo sự cộng hưởng với phần rải cát đáy ấm tương ứng, thiết lập mối liên kết mỹ học xuyên suốt từ trên xuống dưới.

Vòi ấm uốn cong nhẹ, thoát ra từ thân một cách tự nhiên và hài hòa. Phần viền trên của miệng vòi được xử lý theo đường thẳng, tạo nên sự chuyển tiếp tinh tế giữa đường cong và đường thẳng. Sự kết hợp này không chỉ thể hiện tay nghề tạo hình điêu luyện, mà còn ẩn chứa khí chất của bậc văn nhân: mềm mại nhưng không thiếu cương nghị, ung dung mà vẫn giữ tiết tháo.

Quai cầm được tạo hình mang họa tiết Như Ý, gợi cảm hứng từ hình tượng cát tường trong mỹ thuật truyền thống. Từng đường nét đều được nghệ nhân chăm chút kỹ lưỡng, không chỉ để hoàn thiện cấu trúc, mà còn nhằm thể hiện rõ nét gu thẩm mỹ và dụng ý nghệ thuật cá nhân.

Mỗi chi tiết nhỏ đều là sự gửi gắm tinh tế nơi kỹ pháp chế tác hòa quyện với tinh thần sáng tạo riêng biệt.

Nghệ Nhân: Tôn Hải

Nguyên danh: Tôn Truyền Hải, sinh năm 1986, hiện là trợ lý nghệ nhân mỹ thuật công nghiệp.

Sau khi tốt nghiệp Học viện Mỹ thuật Vô Tích năm 2009, ông tiếp tục theo học tại Đại học Sư phạm Nam Kinh và hoàn thành chương trình vào năm 2013.

Ngay từ năm 2008, ông đã có cơ duyên tiếp xúc với nghệ thuật tử sa, theo học nghệ nhân lão luyện Đổng Tân Hoa tại Thôn Tử Sa, tập trung rèn luyện kỹ pháp chế tác thủ công truyền thống.

Năm 2013, ông chính thức bái nghệ nhân Chu Hồng Bân làm thầy, được tận tình chỉ dạy, từ đó không ngừng hoàn thiện kỹ nghệ và nền tảng tạo hình.

Tác phẩm của ông chủ yếu lấy phương viên quang tố khí (ấm dáng vuông, tròn, giản phác, không hoa văn) làm chủ, trung thành với truyền thống, đậm khí chất văn nhân và tinh thần nhã đạm. Tôn Hải hầu như không tham gia các hoạt động xã giao bên ngoài. Anh ấy thích ở một mình, lặng lẽ, yên tĩnh, những điều anh ấy học hỏi hoặc lấy cảm hứng có khi là từ một cuốn sách, có lúc là từ một chiếc lá, hoặc chỉ là một câu nói trong cuộc trò chuyện với bạn bè.